నానాసాహెబ్ పురోహిత్

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search

దిగంబర్ వినాయక్ పురోహిత్, (1907 మే 28 - 1994), అలియాస్ నానాపురోహిత్ లేదా నానాసాహెబ్ పురోహిత్, కొలాబా ప్రాంతంలోని మహాద్ కు చెందిన ఒక భారతీయ సోషలిస్ట్ రాజకీయవేత్త, స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు.[1][2][3][4][5] పురోహిత్ భారత స్వాతంత్ర్యోద్యమంలో తీవ్రవాదపోరాటాలకు నాయకత్వం వహించాడు. సుదీర్ఘకాలం లోక్‌సభ సభ్యుడుగా ఉన్నాడు

వ్యక్తిగత జీవితం

[మార్చు]

పురోహిత్ మహార్ సంతతికి చెందినవాడు.[6] అతను తన ఇరవైసంవత్సరాల వయస్సులో సామాజిక కార్యక్రమాలలో చురుకుగా పాల్గొన్నాడు.[1] రాజకీయ కార్యకలాపాలు కాకుండా, పురోహిత్ ఉద్యానవనాలను ఆస్వాదించాడు.[1]

క్విట్ ఇండియా ఉద్యమం

[మార్చు]

కాంగ్రెస్ సోషలిస్ట్ పార్టీ, క్విట్ ఇండియా ఉద్యమంలో పురోహిత్ చురుకుగా పాల్గొన్నాడు.[1] అతను మహాద్‌లో తహసీల్దార్ కార్యాలయంపై నిర్వహించిన రైతుల భారీ తిరుగుబాటు దాడికి నాయకత్వం వహించాడు.[3][7] దాడిసమయంలో జరిగినకాల్పుల్లో ఒక ప్రభుత్వ అధికారితోసహా ఐదుగురు తిరుగుబాటుదారులు మరణించారు.[8] ఆతర్వాత పురోహిత్ పోలీసుల వల నుండి తప్పించుకున్నాడు. అతను కరాచీకి మకాం మార్చాడు. ఈ కాలంలో అతను పూనాలోని సోషలిస్ట్ నాయకత్వం ఆదేశాల మేరకు పనిచేశాడు. అచ్యుత్ పట్వర్ధన్ కేంద్రవ్యక్తిగా పనిచేశాడు.పట్వర్ధన్ కరాచీలో ఉద్యమాన్నినిర్వహించే బాధ్యతను పురోహిత్ కు అప్పగించాడు.[3]

జంజీరా పోరాటం

[మార్చు]

1948లో పురోహిత్, సమీపంలోని జంజీరారాష్ట్రాన్ని విముక్తి చేయడానికి ప్రజల సైన్యం నాయకుడు మోహన్ ధరియాతో కలిసిపోరాడాడు.[8] తిరుగుబాటుదారులు మసలే తాలూకా సరిహద్దులోని ఖమ్‌గావ్ వద్ద సైనిక శిబిరాన్నిఏర్పాటుచేశారు అక్కడ స్వతంత్ర జంజీరా రాష్ట్రం కోసం తాత్కాలిక ప్రభుత్వాన్ని [8][9] పురోహిత్ (ప్రధాన మంత్రి), సదాశివ్ బగైత్తర్ (హోం మంత్రి), మోహన్ ధారియా (విదేశాంగ మంత్రి) జనార్దన్ భోక్రే (రక్షణ మంత్రి) లుగా పోటీప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేశారు.[8][9]

ఎన్నికల రాజకీయాలు

[మార్చు]

అతను 1951 బొంబాయి శాసనసభ ఎన్నికల్లో విజేతగా నిలిచాడు. పోలాద్పూర్ - మహాద్ నియోజకవర్గంలో 13,597 ఓట్లతో (68.63%) గెలిచాడు.[2][10] అతను సోషలిస్ట్ పార్టీ అభ్యర్థిగా ఆ సమయంలో, అతను కీలకపరిశ్రమల జాతీయీకరణ, ప్రపంచ రాజకీయాలలో మూడవ శిబిరాన్ని నిర్మించడం కోసం వాదించాడు.[1]

ప్రజా సోషలిస్ట్ పార్టీ అభ్యర్థిగా 19,091 ఓట్లు (70.40%) సాధించి,1957 శాసనసభ ఎన్నికల్లో మహాద్ స్థానాన్ని అతను నిలుపుకున్నాడు.[11] 1961 నాటికి పురోహిత్ మహారాష్ట్ర శాసనసభలో పి.ఎస్.పి. ఉపనాయకుడుగా ఎదిగాడు.[12] అయితే,1962 మహారాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికల్లో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ అభ్యర్థి అబ్దుల్ రహీమ్ ఎ.గఫూర్ అంతూలే చేతిలో శ్రీవర్ధన్ నియోజకవర్గంలో ఓడిపోయాడు.పురోహిత్ 7,475 ఓట్లతో (25.76%) రెండవ స్థానంలో నిలిచాడు.[13]

పురోహిత్ 1972లో మహారాష్ట్ర నుండితిరిగి సోషలిస్ట్ పార్టీ అభ్యర్థిగా 27,737 ఓట్లతో (55.32%) ఎన్నికయ్యాడు.[14] 1978 శాసనసభ ఎన్నికల్లో పురోహిత్ జనతా పార్టీ అభ్యర్థిగా మహాద్ సీటును గెలిచాడు.అతను 37,413 ఓట్లు (60.03%) పొందాడు.[15]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Sud, S. P. Singh, and Ajit Singh Sud. Indian Elections and Legislators. Ludhiana: All India Publications, 1953. p. 194
  2. 2.0 2.1 Chavan, Yashwantrao Balwantrao, and Viṭhṭhala Gopāḷa Khobarekara. Yaśavantarāva Cavhāṇa, vidhimaṇḍaḷātīla nivaḍaka bhāshaṇe = Yeshwantrao Chavan, selected speeches (Marathi) in the state legislatures, 1946-62, Vol. 2. Mumbaī: Yaśavantarāva Cavhāṇa Pratishṭhāna Mumbaī, 1990. p 449
  3. 3.0 3.1 3.2 Chaudhari, K. K. Quit India Revolution: The Ethos of Its Central Direction. Mumbai: Popular Prakashan, 1996. pp. 303, 309
  4. Library of Congress. Accessions List, India. New Delhi: Library of Congress Office, 1977. p. 38
  5. The Journal of Parliamentary Information, Vol. 41. Lok Sabha Secretariat, 1995. p. 66
  6. Nehru, Jawaharlal, R. Kumar, and H. Y. Sharada Prasad. Selected Works of Jawaharlal Nehru, Vol. 8. 1989. p. 218
  7. Janata, Vol. 62. 2007
  8. 8.0 8.1 8.2 8.3 webindia123. Freedom fighter, leader, politician - Mohan Dharia remembered Archived 2021-09-27 at the Wayback Machine
  9. 9.0 9.1 Bhosale, Arun, Ashok S. Chousalkar, and Lakshminarayana Tarodi. Freedom Movement in Princely States of Maharashtra. Kolhapur: Shivaji University, 2001. p. 173
  10. Election Commission of India. STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1951 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF BOMBAY
  11. Election Commission of India. STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1957 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF BOMBAY
  12. Selections from the Departmental Decisions of the Speaker. Maharashtra Legislative Assembly. 1963. pp. 210, 212
  13. Election Commission of India. STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1962 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF MAHARASHTRA
  14. Election Commission of India. STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1972 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF MAHARASHTRA
  15. Election Commission of India. STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1978 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF MAHARASHTRA

వెలుపలి లంకెలు

[మార్చు]